Ev ve İşyerlerinde Güvenli Elektrik Tesisatı Nasıl Kurulur?

Elektrik tesisatı, bir yapının kalbidir. Fakat yanlış planlanan veya hatalı malzemelerle yapılan tesisatlar; yangın, kısa devre, elektrik çarpması gibi ciddi riskler doğurabilir.
Özellikle işyerlerinde, elektrik tesisatı güvenliği yalnızca çalışan sağlığı için değil, üretim sürekliliği açısından da kritik öneme sahiptir.

2025 itibarıyla Türkiye’de yürürlükte olan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği, güvenli tesisatın yalnızca doğru bağlantılardan ibaret olmadığını; aynı zamanda enerji verimliliği, yalıtım kalitesi ve düzenli bakımın da şart olduğunu vurgular.
Bu yazıda, ev ve işyerlerinde güvenli elektrik tesisatı kurulumu için adım adım rehber sunuyoruz.

Giriş: Elektrik Tesisatı Güvenliği Neden Hayati Önem Taşır?

Elektrik tesisatı, bir yapının kalbidir. Fakat yanlış planlanan veya hatalı malzemelerle yapılan tesisatlar; yangın, kısa devre, elektrik çarpması gibi ciddi riskler doğurabilir.
Özellikle işyerlerinde, elektrik tesisatı güvenliği yalnızca çalışan sağlığı için değil, üretim sürekliliği açısından da kritik öneme sahiptir.

2025 itibarıyla Türkiye’de yürürlükte olan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği, güvenli tesisatın yalnızca doğru bağlantılardan ibaret olmadığını; aynı zamanda enerji verimliliği, yalıtım kalitesi ve düzenli bakımın da şart olduğunu vurgular.
Bu yazıda, ev ve işyerlerinde güvenli elektrik tesisatı kurulumu için adım adım rehber sunuyoruz.

Projelendirme Aşaması: Güvenli Tesisatın Temeli

Elektrik tesisatı güvenliğinin ilk adımı, doğru projelendirmedir. Elektrik yükü, kullanılacak cihaz sayısı, kablo kesiti, sigorta tipi ve topraklama planı önceden hesaplanmalıdır.

Proje Hazırlığında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Kullanım amacına uygun elektrik yükü (kVA) hesaplanmalı
• Aydınlatma, priz, klima ve güç devreleri ayrı hatlara bağlanmalı
• Topraklama planı eksiksiz çizilmeli
• Kaçak akım rölesi (RCD) konumlandırılmalı

Uzman Tavsiyesi:
Her binada tek hat şeması (Single Line Diagram) bulunmalı. Bu çizim, bakım ve denetim süreçlerinde kolaylık sağlar.

Kablo Seçimi: Doğru Kesit, Uzun Ömür

Kablo seçimi, elektrik tesisatı güvenliği açısından en kritik unsurlardan biridir. Yanlış kesitli veya kalitesiz kablolar, aşırı ısınmaya ve yangın riskine yol açar.

Kablo Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar:
• Kullanım alanına göre NYM, TTR, H07RN-F gibi uygun tip seçilmelidir
• Priz devreleri için genellikle 2,5 mm² kesitli kablo tercih edilir
• Aydınlatma devreleri için 1,5 mm² kesit yeterlidir
• Ana besleme hattı için yük miktarına bağlı olarak 6 mm² ve üzeri kesit seçilmelidir

Malzeme Kalitesi:
Elektriktr.com’da satılan VDE ve TSE belgeli bakır kablolar, ısıya ve yangına dayanıklıdır; uzun ömürlü kullanım sağlar.

Topraklama Sistemi: Hayat Kurtaran Detay

Topraklama, elektrik tesisatının olmazsa olmazıdır. Akım kaçağı durumunda elektriğin toprağa yönlendirilmesini sağlayarak insan hayatını korur.

Topraklama Çeşitleri:
• Koruma Topraklaması: Elektrikli cihaz kasalarını korur.
• İşletme Topraklaması: Sistemin güvenli çalışmasını sağlar.
• Fonksiyon Topraklaması: Haberleşme sistemlerinde gürültü önler.

Uygulama Önerisi:
Topraklama direnci 5 ohm’dan düşük olmalıdır. Ölçüm her yıl düzenli olarak yapılmalıdır.

Ekstra Güvenlik:
Toprak hattına bağlı kaçak akım rölesi (RCD) insan hayatını %95 oranında korur.

Sigorta ve Kaçak Akım Rölesi Seçimi

Sigorta, devreye giren ilk güvenlik hattıdır. Kaçak akım rölesi ise insanı elektrik çarpmalarına karşı korur.
Her iki bileşen de tesisatın güvenliği açısından vazgeçilmezdir.

Sigorta Türleri:
• MCB (Miniature Circuit Breaker): Kısa devre ve aşırı yük koruması sağlar
• RCD (Residual Current Device): Kaçak akım koruması sağlar
• RCBO: Her iki işlevi birleştirir (MCB + RCD)

Örnek Uygulama:
Ev tesisatında her 40A devre için 30mA’lik RCD kullanılmalıdır.
İşyeri tesisatlarında 300mA sanayi tipi koruma tercih edilir.

Elektrik Panosu Yerleşimi ve Etiketleme

Elektrik panosu, tüm sistemin kontrol merkezidir. Panonun doğru tasarımı ve düzenli etiketlenmesi hem güvenliği hem de bakım kolaylığını sağlar.

Panoda Bulunması Gerekenler:
• Ana şalter
• Kaçak akım rölesi
• Grup sigortaları
• Gerilim göstergesi
• Nötr ve toprak baraları

Etiketleme Standardı:
Her sigorta devresi, beslediği hattın adıyla etiketlenmelidir (ör. “Aydınlatma Kat-1”, “Priz Ofis”).
Bu düzen, olası arızalarda müdahaleyi hızlandırır.

Aydınlatma ve Priz Devrelerinin Ayrılması

En sık yapılan tesisat hatalarından biri, priz ve aydınlatma devrelerinin aynı hat üzerinden beslenmesidir.
Bu durum, kısa devre riskini artırır ve sigorta atmalarına yol açar.

Doğru Uygulama:
• Aydınlatma devreleri 1,5 mm² kablo ve 10A sigorta ile korunmalıdır
• Priz devreleri 2,5 mm² kablo ve 16A sigorta ile korunmalıdır
• Klima, fırın gibi yüksek akım çeken cihazlara ayrı hat çekilmelidir

Kablo Güzergâhı ve İzolasyon Kuralları

Kabloların geçtiği borular, duvar içi kanallar ve tavalar doğru şekilde planlanmalıdır.
Bükülme, ezilme veya nem temasına maruz kalan kablolar zamanla izolasyonunu kaybeder.

Kurulum Tavsiyeleri:
• Borular dik ve yatay hatlarla döşenmelidir
• Nemli ortamlarda PVC yerine spiral boru kullanılmalıdır
• Kablo ekleri izolasyon bandı yerine yalıtım makaronu ile yapılmalıdır
• Yangına dayanıklı ortamlarda halojensiz kablo kullanılmalıdır

Profesyonel İpucu:
İşyeri tesisatlarında, kablo tavaları metal olmalı ve topraklanmalıdır.

Yangın Güvenliği ve İzolasyon Önlemleri

Elektrik kaynaklı yangınların %70’i yanlış bağlantılar veya aşırı yüklenmeden kaynaklanır.
Bu nedenle yangın güvenliği, tesisat planının ayrılmaz bir parçası olmalıdır.

Önlemler:
• Yangına dayanıklı kablo ve pano tercih edin
• Sigorta kapasitesini yükten yüksek seçmeyin
• Ortam sıcaklığına uygun kablo seçin
• Duman dedektörü ve acil durum aydınlatması ekleyin

Ekstra Koruma:
Elektrik panolarına arc fault detection device (AFDD) eklenerek ark hataları önlenebilir.

Elektrik Tesisatı Montajında Profesyonel Denetim

Elektrik tesisatı güvenliği, yalnızca montajda değil, kontrol sürecinde de sağlanır.
Tesisat tamamlandıktan sonra ölçüm ve testlerin yapılması gerekir.

Test Edilmesi Gerekenler:
• İzolasyon direnci
• Topraklama direnci
• Kaçak akım testleri
• Voltaj dalgalanma ölçümü

Standartlara Uygunluk:
Tesisat, TS HD 60364 ve IEC 60364 standartlarına uygun olmalıdır.

Tavsiye:
Denetim sonunda hazırlanan Elektrik Uygunluk Raporu, ilerideki arıza ve sigorta işlemlerinde resmî geçerliliğe sahiptir.

Elektrik Tesisatı Bakım Planı

Güvenli tesisatın sürekliliği düzenli bakımla sağlanır.
Evlerde yılda 1 kez, işyerlerinde ise 6 ayda bir tesisat kontrolü önerilir.

Bakımda Yapılması Gerekenler:
• Sigortalar gevşemiş mi kontrol edin
• Topraklama hattı sürekliliğini ölçün
• Kablo izolasyonlarını gözden geçirin
• Prizlerde gevşeme veya yanık izine dikkat edin

Elektriktr.com Önerisi:
Bakım sırasında aşınmış priz, anahtar veya sigorta gibi ürünleri yenileyin. Küçük maliyetli bu adımlar, büyük kazaları önler.

İşyerlerinde Elektrik Güvenliği Standartları

İşyerlerinde kullanılan yüksek güçlü makineler, aydınlatma sistemleri ve data hatları; ev tesisatlarından çok daha karmaşık bir yapı oluşturur.
Bu nedenle güvenlik standartları da daha katıdır.

İşyeri Tesisatında Olmazsa Olmazlar:
• Yüksek akım çeken cihazlar için ayrı pano
• Kaçak akım rölesi her hat için bağımsız
• Yedek jeneratör bağlantısında otomatik transfer sistemi
• Kablo tavaları ve metal gövdelerin topraklanması

Yasal Zorunluluk:
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği her işyerinde elektrik tesisatı, yılda bir yetkili elektrik mühendisi tarafından denetlenmelidir.

Enerji Verimliliği ve Güvenliğin Buluştuğu Nokta

Güvenli tesisat yalnızca koruma sağlamaz; aynı zamanda enerji verimliliğini de artırır.
Doğru kablo kesiti, akıllı sigorta sistemleri ve modern aydınlatma çözümleriyle elektrik israfı önlenir.

Akıllı Sistem Entegrasyonu:
Akıllı röleler ve enerji ölçüm modülleri, işyerlerinde gereksiz yükleri devre dışı bırakarak enerji tüketimini %15’e kadar azaltabilir.
Bu da hem güvenliği hem sürdürülebilirliği destekler.

🔎 Sonuç: Güvenli Elektrik Tesisatı, Güvenli Yaşam Demektir

Elektrik tesisatı güvenliği, profesyonel planlama, doğru malzeme seçimi ve düzenli bakımın birleşimidir.
Evlerde küçük bir priz arızası, işyerlerinde ise üretim durmasına yol açabilecek ciddi riskler oluşturabilir.

Elektriktr.com olarak; kablo, sigorta, röle, priz ve pano sistemlerinde TSE belgeli, güvenli ve uzun ömürlü ürünlerle hizmet veriyoruz.
Güvenli, verimli ve sürdürülebilir enerji için doğru ekipmanla yola çıkın. ⚡